“Uzun İnce Bir Yoldayım” Diyen Âşık Veysel’i Anıyoruz

Uzun ince bir yoldayım

Gidiyorum gündüz gece

Bilmiyorum ne haldeyimyazı

Gidiyorum gündüz gece

                   ***

Dünyaya geldiğim anda

Yürüdüm aynı zamanda

İki kapılı bir handa

Gidiyorum gündüz gece (1)

Bunlar Âşık Veysel’in deyişlerinden bir iki dörtlük.

Ünlü Halk ozanı Âşık Veysel’i saygıyla anıyoruz. 2023 yılı Âşık Veysel Yılıdır, UNESCO’nun almış olduğu bir kararla 2023 yılı Âşık Veysel yılı kabul etmiştir.  25 Ekim 1894’te Sivas Vilayeti’nin  Tenos kazasında doğan;  21 Mart 1973’te Şarkışla Sivrialan’da yaşamını yitiren Halk Ozanı Âşık Veysel Şatıroğlu, ölümünün  50. Yılında başta Sivas, İstanbul, Ankara ve yurdumuzun bir çok il ve ilçelerinde  törenlerle anıldı.

Söke Kent Konseyi Başkanı Saliha Ondört, TRT Türk Halk Müziği Sanatçısı ve Söke Belediye Meclis Üyesi Sayime Cantürk’ün girişimiyle 1 Haziran 2023’te Söke Beşparmak Halk Müziği Gönüllüler Topluluğu türküleriyle Söke Belediyesi Düğün Salonunda anıldı. Haberim olmadı, olsaydı mutlaka Âşık Veysel’in bu anma törenine katılır ve onun için şiirler okurdum.

Bugüne kadar Âşık Veysel İçin 45’ten fazla yazı yazdım. Bunlar bir kitap halinde yayınlanırsa 200 sayfayı bulur. Bu yazılar çeşitli sanat, kültür dergilerinde ve yerel gazetelerde yayımlandı.  Bu yazılarımın bir kısmını Sivas’ta bulunan  “Âşık Veysel’i Anma Derneği” başkanlığına göndermiştim.  O yıllarda bu derneğin başkanı oğlu Ahmet Şatıroğlu idi.  Adresi: ( Âşık Veysel‘i Anma ve Yaşatma Derneği, İstasyon Cad. Belediye İş Hanı, Tel: 512.74.78- Şarkışla - Sivas )

Mektup ve yazdığım yazılar cevapsız bırakılmadı, Âşık Veysel’in oğlu Ahmet Şatıroğlu bana bir mektup gönderdiler. O günlerin anısına bu mektubu aynen sizlerle bu köşe de paylaşmak istiyorum:

02.05.2002   

Sayın Abdülkadir Güler,

Âşık Veysel Şatıroğlu adına düzenlemiş olduğunuz anma günleri için yazı ve şiirleriniz, babamla ilgili duygu ve düşüncelerinizi en güzel bir şekilde yansıtmanızdan dolayı memnun oldum. Bu değerli bulduğum yazıları Savuca’ da Bir Işık adlı bir dergide yayınlanmış ve bu dergiyi bana göndermişsiniz. Bunları babamın bulunduğu müzeye de alacağım. Daha önce baban için yazmış olduğunuz  “Dostlar Seni Hatırlıyor “ adlı değişinizi Sivas Folklor dergisinde de okumuştum. (Sayı: 28- 1975) Derneğimiz ve şahsım adına saygılarımızı, sevgilerimizi sunar ve teşekkürler ederiz.

Başkan Şerafettin Tamer ( imza)

Yönetim Kurulu Üyesi Ahmet Şatıroğlu ( imza)

Ne yazık ki Âşık Veysel’in oğlu Ahmet Şatıroğlu‘da 2017 yılında aramızdan ayrıldı. Onu da rahmetle anıyorum. O da babasının çok sevdiği toprağa kavuştu.

Âşık Veysel “ Toprak” adlı şiirinde şöyle sesleniyordu:

Dost dost diye nicesine sarıldım

Benim sadık yârim kara topraktır

Beyhude dolandım boşa yoruldum

Benim sadık yârim kara topraktır

Nice güzellere bağlandım kaldım

Ne bir vefa gördüm ne fayda buldum

Her türlü isteğim topraktan aldım

Benim sadık yârim kara topraktır

………………………………………

Karnın yardım kazmayınan belinen

Yüzün yırttım tırnağınan elinen

Yine beni karşıladı gülünen

Benim sadık yârim kara topraktır (2)

Âşık Veysel bu toprağın insanı idi.  Birlik ve beraberlikten yana idi.

Gazeteci ve yazar Mustafa Balbay yeni yayınladığı “Gönül Gözünde Binbir Renk AŞIK VEYSEL “ adlı kitabında onun anılarından söz ederken özetle şöyle der:  “ 1970’in başlarında köy hizmetleriyle ilgili bakanlık Sivrialan’a giden yolların yapımı için ayrıca çaba gösterdi. Yol sorunu dönemin olanakları içinde çözüldü. Köylü mutluydu. Ancak Âşık Veysel memnun değildi. Güzergâh gereği yolu iyileştirilen köylerin çoğu Alevi idi. Yolun açılmasından sonra gururla Sivrialan’a gelen karayolları görevlileri Âşık Veysel’i de selamlamadan geçmek istemediler. Doğal olarak büyük bir memnuniyet ve uygun teşekkür sözleri bekliyorlardı.

Âşık Veysel,  gelenlere elini vermedi, Ortalık buz kesti… Büyük şair köyüne gelen yoldan elbette memnundu. Bunu ifade ettikten sonra devam etti:

“Örenyurt köyüne de yol götürün. Bunu yapamazsanız köy halkı Veysel sadece kendi köyünü düşündü derler. Ben bunu kaldıramam” diye cevap vermişti.  Yöre de Örenyurt’un Sünni köyü olduğu herkesçe biliniyordu. Tabi Âşık Veysel’in ısrarı üzerine bu köyün yolu da yapıldı. ( 3 )        

Âşık Veysel’in deyişleri ve sözleri tüm dünyaya mal olmuş bir halk ozanıdır. Ölümünün 50. Yılında saygıyla ve rahmetle anıyorum.   

Tarihlerle Âşık Veysel’in hayatından bazı kesitler sunuyorum:

1894, Âşık Veysel’in doğumu,

1900-1901, Çiçek hastalığından bir gözünü kaybedişi,

1919, Esma Hanımla evlenmesi,

1921,Anne ve babasının ölümleri,

1927, ilk eşinin kendisini terk etmesi,

1928, Köyden ilk çıkışı ve ikinci evliliği,

1931,Sivas Âşıklar Bayramına katılması ve

Ahmet Kutsi Tecer’le tanışması,

1933,İlk şiirini söylemesi ve yürüyerek Ankara’ya gidişi,

1941,Öğretmenliğe başlaması,

1944, Değişler adlı şiir kitabının basılması,

1949,Sazımdan Sesler ’in ilk baskısının yapılması,

1951,Hayatının filme alınması,

1952,Jübileleri,

1964,Sivas ikinci Âşıklar Bayramına Katılması,

1965, T.B.M.M.  tarafından ödüllendirilmesi.

Ona Türk Diline hizmetten dolayı maaş bağlanması,

1972,Kanser teşhisi ile hastaneye yatışı,

1973,  Köyüne dönüşü,

1973,21 Mart günü ölümü,

1973, 22 Mart günü doğduğu köyde toprağa verildi.

Âşık Veysel ölmeden sazıyla birlikte dostlarıyla yaptığı bir söyleşide şöyle diyordu:

Ben giderim adım kalır

Dostlar beni hatırlasın

Düğün olur dernek olur

Dostlar beni hatırlasın

                  ***

Can kafeste durmaz uçar

Dünya bir han, konar göçer

Ay dolanır yıllar geçer

Dostlar beni hatırlasın

                 ***

Açar solar türlü çiçek

Kimler gülmüş kim gülecek

Murat yalan ölüm gerçek

Dostlar beni hatırlasın

                   ***

Gün ikindi akşam olur

Gör ki başa neler gelir

Veysel gider adı kalır

Dostlar beni hatırlasın

Böyle söyleyen Âşık Veysel’e birçok halk ozanlarımız kendi çapları doğrultusunda şiirleriyle cevap verdiler.  Ben de bir şeyler yazdım. “ Dostlar Seni Hatırlıyor “ adlı şiirimde şöyle demiştim.

DOSTLAR SENİ HATIRLIYOR

Kendin gittin adın kaldı

Dostlar seni unutmuyor

Türkülerde yâdın kaldı

Dostlar seni hatırlıyor

               ***

Ötmez oldu sazın şimdi

Gönüllerde nazın şimdi

Hep dillerde yazın şimdi

Dostlar seni hatırlıyor

                 ***

Bizde senin gibi geldik

Hayat çarkından elendik

Sencileyin garip kaldık

Dostlar seni hatırlıyor

                 ***    

Sen toprağa, biz de sana

Dost olmuştuk kana kana

Hakkı seven senden yana

Dostlar seni hatırlıyor

                ***

Geçsin günler, geçsin aylar

Gece gündüzü kovalar

Yediden yetmişe kadar

Dostlar seni hatırlıyor

               ***

Senin sözün telde şimdi

Kitapların elde şimdi

Şiirlerin dilde şimdi

Seni dostlar hatırlıyor

              ***

GÜLER. Derki ben Veysel’im

Çoban deredeki selim

Merak etme pirim benim

Dostlar seni hatırlıyor ( 3 )

Âşık Veysel bu toprağın ozanı idi. İnsanlar arasında Sünni - Alevi asla bir ayırım yapmıyordu. Bu milletin bayrağına saygılı idi. Bir gönül adamı idi.  Ölümünün 50. Yılında rahmetle ve saygıyla anıyor bir kez daha tüm sevenlerine ve dostlarına başsağlığı diliyorum. 

Kaynak:

1-   Gönül Gözünde Binbir Renk Âşık Veysel, Mustafa Balbay, Halk Kitapevi, 2018- İstanbul

2-   Âşık Veysel, Dramı, Sanatı, Değişleri, Özkan Gönlüm Eylül 1986-Ankara

3-   Abdülkadir Güler, Dostlar Seni Hatırlıyor (şiir),Sivas Folklor Dergisi, Sayı:28,1975-Sivas